Ludzkość ma dwa problemy – stale rosnące tempo życia i ograniczoną liczbę godzin w ciągu doby. Niektórzy uczą się, jak być bardziej produktywnymi. I ktoś wybiera szybki sposób na walkę z brakiem czasu – wydłużenie okresu czuwania poprzez skrócenie snu nocnego. Ale ten sposób tylko pozornie wydaje się skuteczny. Po jednym, dwóch lub trzech miesiącach rezerwy organizmu ulegają wyczerpaniu, co w najlepszym wypadku wiąże się ze stałym spadkiem wydajności, a w najgorszym – ze spadkiem odporności.
To, że „sen jest najlepszym lekarstwem”, dla wielu osób nie jest tylko pogłoską. Nie bez powodu objawy przeziębienia często znikają bez śladu, jeśli człowiek dobrze się wyśpi. Ale spekulacje to jedno, a fakty to drugie. Naukowcom udało się w naukowy sposób wyjaśnić, w jaki sposób sen poprawia odporność.
Zależność między snem a odpornością
- Podczas snu układ odpornościowy przeprowadza „konserwację” organizmu. Twierdzenie to zostało potwierdzone przez zespół naukowców ze Stanów Zjednoczonych. Przez 5 lat monitorowali stan 165 ochotników, sztucznie zarażając ich wirusami. Stwierdzili, że osoby, które spały do 6 godzin na dobę, chorowały 5 razy częściej niż te, które spały 7-8 godzin. Wolniej wracali do zdrowia i mieli regularne nawroty choroby.
- Kierujący badaniem profesor Prather stwierdził: „Brak snu zwiększa ryzyko przeziębienia bardziej niż jakikolwiek inny czynnik. Nie ma znaczenia, ile człowiek ma lat, jaką ma pracę ani czy ma złe nawyki – ważniejszy jest czynnik snu.
W latach 90. naukowcy z Chicago przeprowadzili eksperymenty na gryzoniach. Pozbawiono je snu i po 3 dniach 50% myszy nie żyło. Nawet po przespaniu całej nocy większość pozostałych uczestników testu spotkało to samo nieszczęście. Podczas autopsji badacze zaobserwowali dziwną prawidłowość: żołądki martwych gryzoni były usiane głębokimi ranami. Wniosek: niedobór snu stopniowo prowadzi do całkowitego załamania odporności.
Tworzenie pamięci immunologicznej podczas snu
- Mechanizm poprawy odporności podczas snu został opisany przez niemieckich naukowców pod kierownictwem neurobiologa Borna. Badali oni procesy zachodzące w układzie odpornościowym podczas powolnego, głębokiego snu i odkryli, że w tym czasie tworzy się i wzmacnia pamięć immunologiczna.
- Kiedy człowiek śpi, immunologiczne limfocyty T systematyzują i zapamiętują „informacje” o obcych czynnikach, z którymi zetknął się w ciągu dnia. Kiedy drobnoustroje chorobotwórcze wnikają do organizmu, limfocyty T rozpoznają ich poszczególne fragmenty i reagują na inwazję aktywną produkcją przeciwciał.
- Ostrzeżenie. Jeśli człowiek nie śpi wystarczająco dużo lub z przerwami, układ odpornościowy koncentruje się na niewłaściwych fragmentach obcych mikroorganizmów, co prowadzi do niewłaściwego tworzenia pamięci immunologicznej. W rezultacie limfocyty T popełniają błędy w rozpoznawaniu cząstek chorobotwórczych i zwiększa się ryzyko zachorowania.
Ile powinieneś spać, aby wzmocnić swój układ odpornościowy?
Zdrowy sen trwa od 6 do 8 godzin. Dorośli czasami potrzebują mniej czasu, aby dobrze się wyspać, dlatego dopuszczalne jest wcześniejsze wstawanie. Pod warunkiem, że nie ma budzika.
Jakość snu wpływa na funkcje obronne organizmu w takim samym stopniu, jak jego ilość. Najlepiej kłaść się spać przed 22.30, ponieważ melatonina, hormon stymulujący układ odpornościowy, jest produkowana aktywniej w godzinach 11.00-1.00.
Nasza uwaga! Melatonina jest mniej wydajnie wytwarzana przy świetle, dlatego zaleca się spanie w ciemności lub przynajmniej zasłanianie okien zasłonami zaciemniającymi.
Przeciętny człowiek przesypia jedną trzecią swojego życia. Planując wydłużenie czasu czuwania, pamiętaj jednak, jak bardzo szkodzi to Twojemu układowi odpornościowemu i zdrowiu. Choroby mogą zabierać o wiele więcej czasu, niż można zaoszczędzić na śnie.