Zazwyczaj lekarze stawiają wstępne diagnozy na podstawie dolegliwości i badania, a dopiero potem zalecają badania w celu ich potwierdzenia. Jednak w przypadku hormonalnej witaminy D sprawa jest bardziej skomplikowana. Jego działanie rozciąga się na cały organizm, a wynikające z niego niedobory są liczne i niespecyficzne.
Ostrożnie. Nie ma jednego objawu, który wskazywałby na niedobór lub nadmiar kalcyferolu. Z tego powodu należy regularnie badać poziom witaminy D. Szczególnie osoby z chorobami przewlekłymi, otyłością i w wieku powyżej 30 lat powinny poddać się badaniu.
Niedobór witaminy D – przyczyny i skutki
Z niedoborem witaminy D wiąże się wiele problemów. Należą do nich: astma, choroby przyzębia, choroby układu krążenia, stwardnienie rozsiane, nowotwory, gruźlica, grypa, niedobór odporności, krzywica u dzieci, osteoporoza, depresja, zaburzenia afektywne, niedobór wapnia i fosforu. Może się ona rozwinąć z powodu:
- Niewystarczająca ekspozycja na światło słoneczne. Kalcyferol jest prohormonem przekształcanym w witaminę D3 w ludzkiej skórze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Ten rodzaj D-hormonu wspomaga syntezę dopaminy i serotoniny, czyli hormonów radości.
- Niewystarczające spożycie pokarmu. Głównymi źródłami są ryby, ostrygi, wątroba wołowa i dorszowa, jaja, krewetki i masło.
- Zmiany związane z wiekiem. Z biegiem lat nerki coraz gorzej radzą sobie z przekształcaniem kalcyferolu w jego aktywną formę.
- Zaburzenia trawienia i metabolizmu. Może powodować słabe wchłanianie witaminy.
- Otyłość. Cząsteczki tłuszczu pobierają z krwi substancję podobną do hormonu. Im jest ich więcej, tym mniej witaminy pozostaje w obiegu.
- Choroby nerek i wątroby. Konwersja kalcyferolu do jego aktywnej postaci może być zaburzona.
Analiza w celu określenia niedoboru
Niedobór kalcyferolu w organizmie wykazuje się w badaniu krwi zwanym „testem na obecność 25-hydroksywitaminy D” lub „25(OH)D”.
Ostrożnie. Nie należy spożywać posiłków na cztery godziny przed pobraniem krwi do badania.
Zapis wyniku
Wyniki testu można rozszyfrować w następujący sposób:
- mniej niż 10 ng/ml – ciężki niedobór;
- 10-20 – niedobór;
- 20-30 – niedobór;
- 30-100 – poziom normalny;
- więcej niż 150 – nadmiar, wysokie ryzyko efektów toksycznych.
Prawidłowy poziom witaminy D w organizmie wynosi 30-100 ng/ml. Jaka jest różnica między najniższym a najwyższym poziomem? Przy stężeniu 30 ng/ml zmniejsza się ryzyko wystąpienia krzywicy i chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Pełne działanie hormonu występuje przy stężeniu 80 ng/ml. Liczba ta jest prawidłowa zarówno dla dziecka, jak i dla osoby dorosłej. Jednak 50 ng/ml jest wystarczające, aby uniknąć poważnych konsekwencji niedoboru kalcyferolu. Przy takim stężeniu we krwi ryzyko zachorowania jest znacznie zmniejszone:
- ryzyko wystąpienia krzywicy – 100%;
- rak – 75%;
- cukrzyca typu I – 80%;
- cukrzyca typu 2 – 50%;
- stwardnienie rozsiane – 50%;
- zawał serca 50%;
- nieprawidłowości naczyniowe – 80%;
- złamania 50%.
Co robić w przypadku niedoboru?
Aby przywrócić poziom witaminy D do normalnej wartości, należy korzystać z kąpieli słonecznych przez 10-30 minut dziennie, spożywać bogate w nią pokarmy oraz biologicznie aktywne suplementy w dawkach zalecanych przez lekarza.
Ostrzeżenie! Średnia dawka cholekalcyferolu w postaci kapsułek wynosi 1000-5000 j.m. dziennie.